اهمیت حذف ارز ترجیحی در ایران؛ نگاهی به مساله امنیت غذایی در عراق و اقلیم کردستان

به گزارش ایرنا، کشاورزان روستای حلیجه می گویند در سال های گذشته میزان دبی آب رودخانه ۱۸۰ متر مکعب بر ثانیه بود اما «هانی شعیر» رئیس جمعیت مدیریت آب استان می گوید که میزان آب به کمتر از ۸۰ متر مکعب بر ثانیه یعنی پایین تر از نصف رسیده است و محصولاتشان نیز به شدت کاهش یافته است. رود فرات از استان دیوانیه عراق و از کنار این روستا می گذرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

«به واردات گندم نیاز خواهیم داشت»؛ این گفته «حسن الوائلی» مدیر کشاورزی الدیوانیه عراق به فرانس پرس است. او می گوید: در سال های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ عراق توانست ۵ میلیون تن گندم تولید کند تا به خودکفایی در این محصول برسد اما حالا در نتیجه خشکسالی و تغییرات آب و هوایی، تولید گندم حداکثر به ۵۰ درصد سال های گذشته خواهد رسید و این برای مصرف یک سال عراقی ها کافی نیست.

برخی می گویند عراق از اوکراین و روسیه گندم وارد نمی کند اما منکر این نیستند که علاوه بر خشکسالی شدید، سایه سنگین بحران و جنگ اوکراین بر اقتصادشان افتاده است.

گزارش ها حاکی از این است که اوکراین و روسیه ۷۶ درصد آفتابگردان و روغن آن، ۳۰ درصد از گندم جهان و ۲۰ درصد از ذرت مصرفی جهان را تولید و صادر می کنند.

اما سخنگوی وزارت کشاورزی عراق تنها به خشکسالی اشاره نمی کند و می افزاید: با تشدید جنگ روسیه و اوکراین، قیمت ها در جهان حتی در آمریکا در نتیجه کاهش عرضه و افزایش تقاضا، بالا رفته است؛ بنابراین دیگر صادرکنندگان گندم هم قیمت را بالا برده اند. جنگ اوکراین قیمت کودها و آفت کش ها را نیز بالا برده است.

اما مساله فقط همین نیست زیرا گندم را تا زمانی می توان خریداری کرد که عرضه شود اما وقتی سایر کشورهای تولید کننده هم، صادرات آن را ممنوع کنند چه؟ این یک وضعیت فرضی نیست؛ حالا دیگر واقعیتی است که جهان آن را با نگرانی مشاهده می کند.

همین سه روز پیش، پس از هند، روسیه، اوکراین، نیوزلند و ایرلند، قزاقستان نیز به عنوان هشتمین صادر کننده گندم دنیا، صادرات این محصول را ممنوع کرد. وزیر کشاورزی هند پیشتر اعلام کرده بود که قیمت گندم در جهان به شکلی خطرناک افزایش یافته است بنابراین، هند دیگر گندم صادر نمی کند زیرا امنیت غذایی هندی ها به خطر خواهد افتاد.

واقعیت این است که برای تولیدکنندگان گندم، این محصول اکنون با ارزش تر از هر زمان دیگری و برای واردکنندگان، راهبردی ترین کالای حیاتی فعلی شده است.

«حمید النایف» سخنگوی وزارت کشاورزی عراق می گوید دولت برای حمایت از کشاورزان گندمکار قیمت خرید هر تن گندم از کشاورز را به ۵۰۰ دلار افزایش داده است.

این هم کافی نبود و قیمت خرید گندم از کشاورزان در جدیدترین نشست دولت بغداد به ۵۸۰ دلار در هر تن (حدود ۸۵۰ هزار دینار) رسید.  

کمبود شدید در ذخیره راهبردی گندم عراق با یک مانع جدی دیگر نیز روبروست؛ رد تصمیم دولت برای اجرای طرح امنیت غذایی با اختصاص مبالغ کلان از سوی دادگاه عالی عراق.

شورای عالی قضایی عراق به ریاست فائق زیدان این طرح را باطل اعلام کرد.

استدلال مخالفان طرح این است که اولا دولت فعلی عراق، دولت پیشبرد امور است و قانونا حق ندارد تصمیمات کلان کشور را اتخاذ کند و دوم اینکه چنین طرحی می تواند فسادزا باشد.

نوری المالکی رئیس ائتلاف دولت قانون عراق یکی از این مخالفان است که در سخنان اخیر خود تصریح کرده است: شبهه های متعددی از بازی با پول با قانون جدید امنیت غذایی وجود دارد.

۳۲۰ کیلومتر دورتر از بغداد در اربیل مرکز اقلیم کردستان عراق اوضاع چندان مساعدتر به نظر نمی رسد.

چند روز پس از حذف ارز ترجیحی در ایران، روز ۱۱ می ۲۰۲۰ (۲۱ اردیبهشت ماه جاری) مسرور بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان، در کنفرانسی مطبوعاتی به موضوع افزایش قیمت مواد غذایی در اقلیم پرداخت. او از تاثیر جنگ روسیه و اوکراین و نیز خشکسالی بر قیمت های مواد غذایی گفت.

بارزانی همچنین از اقدامات تسهیلی مقام های اقلیم درباره نان سخن راند و تدابیری که از سختی های مردم بکاهد؛ از جمله کمتر کردن بهای برق برای نانوایی داران و کاهش تعرفه گمرگی واردات کالاهای اساسی به ویژه مواد غذایی.

بارزانی به یک نکته بی سابقه اما کلیدی هم اشاره کرد و گفت: اقلیم کردستان در تماس های مستمر با دولت فدرال عراق (بغداد) است تا تصمیم عفو مالیات گمرکی از این مواد ادامه یابد.

معنای حرف بارزانی این است که فشارهای داخلی، دیگر بیش از این اجازه بستن مرزها به روی کالاهای وارداتی از سایر کشورها به ویژه همسایگان را نمی دهد.  

دو روز بعد از این سخنان مسرور بارزانی، در ۱۳ می ۲۰۲۲ (۲۳ اردیبهشت ماه جاری) کار به جایی رسید که فراکسیون حزب دموکرات در پارلمان عراق از زبان « فیان صبری» رئیس این فراکسیون، خواستار احضار «علاء الجبوری» وزیر بازرگانی عراق و توضیح درباره دلایل افزایش قیمت کالاها در بازار و برخوردار نشدن شهروندان اقلیم کردستان عراق مانند سایر استان های کشور از سبد غذایی دولت شد.

«فیان صبری» رئیس فراکسیون حزب دموکرات کردستان در پارلمان عراق

در چنین اوضاع و احوالی، دقت در شرایط بحرانی همسایگان در سایه بحران های جاری بین المللی می تواند به درک بهتر از ضرورت حذف ارز ترجیحی برخی کالاها در ایران کمک کند؛ ارزی که تا پیش از این از جیب ملت و دولت ایران به سود برخی صادرکنندگان برخوردار از یارانه ارزی و نیز بازارهای خارجی تمام می شد؛ حتی اگر تنها صادرات را در نظر بگیریم و از مساله قاچاق کالا هم صرفنظر شود.  

حالا به مسائل متعدد امنیت غذایی عراق از قبیل تاثیرات جنگ روسیه و اوکراین، آثار شدید خشکسالی های مداوم که یکی از دلایل اصلی آن سدسازی های ترکیه است، ممنوعیت صادرات گندم از سوی کشورهای تولید کننده و نهایتا موانع اجرای قانون جنجالی امنیت غذایی عراق، باید عامل حذف ارز ترجیحی اختصاص یافته از سوی ایران به محصولات غذایی آردپایه را نیز افزود؛ امری که دیگر اجازه دسترسی ارزان و ارتزاق دیگران از کیسه ملت ایران را نمی دهد.

همه این دلایل اگر برای حذف ارز ترجیحی در ایران کافی نباشد و عده ای، را قانع نکند، نمی توان منکر این واقعیت شد که بازار کالاهای اساسی ایران به ویژه تولیدات آردپایه، با وجود ارز ترجیحی برای کشورهای همسایه، فرصتی عالی (از جیب دولت و ملت) است. صریح تر بگوییم ارز ترجیحی آنقدر اشتهاآور هست که برای تخریب کلان اقتصادی و واریز کردن سود های هنگفت به جیب دلالان و بازارهای کشورهای دیگر، باعث ولعی غیر قابل مهار و فساد سازمان یافته وسیع شود.

برچسب‌ها اوکراین گندم روسیه نوری المالکی عراق کردستان عراق مسرور بارزانی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: اوکراین گندم روسیه اوکراین گندم روسیه نوری المالکی عراق کردستان عراق مسرور بارزانی حذف ارز ترجیحی اقلیم کردستان امنیت غذایی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۰۳۹۷۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

انگیزه بارزانی از حضور در تهران؛ درخواست اقلیم کردستان از ایران چیست؟

سفر نیچروان بارزانی به تهران از آنجا اهمیت دارد که او بعد از سفر اردوغان به اقلیم و در میانه منازعه سیاسی احزاب کرد اربیل و سلیمانیه حول انتخابات پارلمان اقلیم کردستان عراق با مقامات عالی ایران دیدار کرده است. بارزانی از ایران چه انتظاراتی دارد و چگونه تهران قرار است نقش متعادل‌کننده را در کردستان عراق ایفا کند؟ گزارش خبرآنلاین را بخوانید.

به گزارش خبرآنلاین، سفر رئیس اقلیم کردستان عراق به تهران چند ماه پس از حمله موشکی سپاه به اربیل صورت می‌گیرد. تحلیلگران خاورمیانه معتقدند پس از کدورت دو طرف (تهران و اربیل) در پی حمله موشکی به اقلیم کردستان عراق، اکنون نیاز مبرمی به ارتقای روابط دوجانبه احساس می‌شود تا اقلیم کردستان عراق و جمهوری اسلامی ایران روابط خود را ترمیم کنند.

در ده سال گذشته این چهارمین سفر نچیروان بارزانی به‌عنوان یک مقام ارشد منطقه کردستان عراق، به ایران است. نیچروان بارزانی رئیس کنونی اقلیم کردستان عراق، فرزند مرحوم ادریس بارزانی و برادرزاده مسعود بارزانی رهبر حزب دموکرات کردستان عراق، مانند بسیاری از سیاستمداران کُرد، به مدت طولانی در ایران زندگی کرده و علاوه بر تسلط کامل بر زبان فارسی، شناخت قابل‌توجهی از فرهنگ و مختصات و رویکردهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران دارد.

این سفر برای کشورمان از آنجا اهمیت دارد که مسئله حضور گروه‌های کرد مخالف ایران در مرز با عراق، همواره از مسائل مشترک بین ایران و کردستان عراق بوده است. در همین راستا ابراهیم رئیسی نیز در دیدار با بارزانی تأکید کرد: «دولت عراق و اقلیم کردستان به طور مطلق از هرگونه سوءاستفاده عناصر دشمن صهیونیستی و عناصر ضدانقلاب از خاک این منطقه علیه ایران جلوگیری به عمل‌آورند»

این موضوع نشان می‌دهد توافقات امنیتی ایران و عراق و موضوع کردهای مخالف ایران، بخش مهمی از محور مذاکرات دو طرف را تشکیل داده است. چه آنکه ابراهیم رئیسی در ادامه این دیدار «خلع سلاح کامل وعدم حضور عناصر ضدانقلاب در خاک عراق» را یک ضرورت دانست. اسفندماه سال ۱۴۰۱ دفتر نخست‌وزیر عراق و شورای‌عالی امنیت ملی ایران در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که دو کشور توافقی را باهدف تأمین «امنیت مرزی» امضا کردند.

انگیزه بارزانی از سفر به تهران

اما انگیزه بارزانی از سفر به تهران آن هم در شرایط فعلی منطقه، مسئله‌ای حیاتی‌تر برای کردهای عراق است که آن را قانع کرده تا بار دیگر از ایران برای حل مسئله‌ای داخلی کمک بگیرند. اما آن مسئله چیست؟ سفر بارزانی به تهران هم‌زمان با بحران انتخابات پارلمانی در اقلیم کردستان است. کمیسیون انتخابات عراق ۲۱ خردادماه را برای برگزاری انتخابات محلی اقلیم کردستان تعیین کرد، اما حزب دمکرات کردستان به رهبری بارزانی خواهان تعویق این انتخابات است.

این در حالی است که اتحادیه میهنی کردستان عراق دومین حزب قدرتمند این منطقه به رهبری بافل طالبانی (پسر جلال طالبانی) خواهان برگزاری انتخابات هستند. بافل طالبانی، تعویق انتخابات را خطرناک خوانده و گفته است باعث ضربه به نهادهای دمکراتیک منطقه می‌شود.

بافل طالبانی که شهریور سال ۱۴۰۲ به ایران سفر و با وزیر خارجه و رئیس مجلس دیدار کرده بود، مواضع نزدیکی با جمهوری اسلامی دارد و این گمانه زنی درباره انگیزه سفر بارزانی برای وساطت ایران در ماجرای بحران انتخابات پارلمانی در اقلیم کردستان را افزایش داده است. ناظران سیاسی معتقدند نچیروان بارزانی با هدف ایجاد نوعی موازنه سیاسی با طالبانی‌ها در سفر به ایران، سعی دارد روند تحولات در آستانه انتخابات اقلیم را به نفع حزب دموکرات کردستان عراق (بارزانی) تغییر دهد و سطحی از موازنه بین اربیل و سلیمانیه ایجاد کند.

این گمانه‌زنی از آنجا تقویت می‌شود که دلشاد شهاب سخنگوی ریاست اقلیم کردستان عراق در آستانه سفر نچیروان بارزانی رئیس اقلیم به تهران، به خبرگزاری «رووداو» گفته بود: «هدف رئیس اقلیم در این سفر تأکید بر آن است که اقلیم کردستان عامل تهدید برای منافع همسایگان نخواهد بود و همه نیروهای عراقی که در حال حاضر در قدرت هستند، سابقه روابط قوی با جمهوری اسلامی ایران دارند و روزگاری تشکیل حکومت در عراق از تهران انجام می‌شد و امروز هم شکی نیست که ایران قادر به کمک در بهبود روابط اربیل و بغداد است»

این در حالی است که طالبانی همکاری‌های نزدیکی با ایران بعد از قرارداد امنیتی ایران و عراق داشت و همان زمان سفر طالبانی به تهران، «احمد الهرکی» از مسئولان ارشد اتحادیه میهنی کردستان عراق به پایگاه العربی الجدید گفته بود: «سفر بافل طالبانی رئیس این حزب به تهران در ارتباط با پرونده احزاب مخالف کُرد ایرانی (گروه‌های مسلحِ تروریست) که در داخل اقلیم کردستان عراق حضور دارند، موفقیت‌آمیز بود و طالبانی نقش مهمی برای یکسره و نهایی کردن این پرونده بازی کرد.»

بحران سیاسی در اقلیم کردستان عراق

اما بحران در انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان عراق از آنجا آغاز شد که سه ماه قبل دادگاه عالی فدرال عراق، کردستان را به چهار حوزه انتخابیه تقسیم کرد و رای به لغو کرسی‌های اقلیت‌ها در این منطقه داد. در مجلس کردستان ۱۱ کرسی به اقلیت‌های مذهبی و قومی اختصاص‌داده‌شده که همه آن‌ها از متحدان حزب آقای بارزانی هستند؛ رای جدید دادگاه فدرال عراق ممکن است باعث شود حزب دمکرات کردستان در انتخابات آینده اکثریت را از دست بدهد.

ازاین‌رو حزب دمکرات کردستان که به رای دادگاه اعتراض دارد انتخابات را تحریم کرده است. سفر نچیروان بارزانی به تهران چند روز پس از سفر او به بغداد انجام شد و اختلاف اربیل با بغداد بر سر سهمیه بودجه کردستان عراق و انتقال نفت از آن، از دیگر مسائل اختلافی اقلیم کردستان با دولت مرکزی است.

چه آنکه پیش از اتفاقات اخیر و بعد از اعلام نتایج انتخابات پارلمانی ۲۰۲۱ عراق، باوجود اینکه حزب دموکرات با مقتدی صدر وارد ائتلاف شده بود، اتحادیه میهنی به دنبال ائتلاف با نوری المالکی و دیگر شیعیان بود. او تصور می‌کرد با چنین تصمیمی می‌تواند برهم صالح از حزبش را برای دومین بار به ریاست جمهوری برساند، لیکن مخالفت سران چهارچوب هماهنگی مانع از انتصاب نماینده بافل طالبانی برای دومین دوره ریاست جمهوری شد و این مسئله انگیزه کردها برای مقاومت در برابر تصمیمات دولت مرکزی عراق را افزایش داد.

از سوی دیگر سفر رجب طیب اردوغان به اقلیم کردستان عراق که برای پیگیری چگونگی تقابل با پ‌ک‌ک و همچنین مسئله انرژی اقلیم کردستان عراق انجام شد، فشار مضاعفی را به دولت اقلیم وارد کرد تا با سرکوب نیروهای کرد مخالف دولت ترکیه موافقت کنند. برخی از این گروه‌های کردی متحد اربیل هستند و حتی برخی از آن‌ها در آزادسازی شهرها و روستاهای کردستان عراق به مبارزه با داعش پرداختند؛ بنابراین سرکوب این گروه‌ها با منافع دولت اقلیم در تضاد است. ازاین‌رو احتمالاً بارزانی در مذاکرات خود با مقامات کشورمان از ایران خواهد خواست مذاکراتی را با ترکیه برای تعدیل خواسته‌های اردوغان انجام دهد.